Laporan Ketua Audit Negara (LKAN) 2025 mendedahkan isu serius dalam pengurusan kewangan dan keberkesanan projek di institusi pengajian tinggi (IPT) Malaysia. Penemuan ini menunjukkan keperluan segera untuk menstruktur semula sistem pendidikan tinggi demi memastikan kelestarian kewangan, keberkesanan penyelidikan, dan mengurangkan kebergantungan kepada geran kerajaan.
Kerugian Berterusan Tiga Tahun Berturut-Turut
Laporan tersebut mendedahkan bahawa tiga universiti utama, Universiti Malaysia Sabah (UMS), Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS), dan Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI) mencatatkan kerugian kewangan selama tiga tahun berturut-turut. UMS mencatatkan defisit RM45 juta, UNIMAS RM38 juta, dan UPSI RM32 juta. Analisis menunjukkan kelemahan dalam pengurusan dana, perancangan strategik yang kurang berkesan, dan ketidakmampuan menjana pendapatan alternatif. Keadaan ini membimbangkan kerana ia boleh mengurangkan keupayaan universiti dalam menyediakan pendidikan berkualiti dan membiayai penyelidikan inovatif.
Baki Geran Pembangunan Tertinggi: Isu Kecekapan Perbelanjaan
Laporan turut mendedahkan bahawa beberapa agensi persekutuan, termasuk Majlis Amanah Rakyat (MARA) dan Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS), merekodkan baki geran pembangunan yang tinggi. UNIMAS mencatatkan baki sebanyak RM120 juta, manakala MARA mencatatkan RM150 juta yang tidak digunakan. Analisis terhadap data ini menunjukkan bahawa kelewatan dalam pelaksanaan projek dan kekurangan perancangan strategik yang berkesan menjadi faktor utama kepada lebihan dana ini. Dana yang tidak digunakan sepenuhnya menunjukkan kegagalan dalam melaksanakan projek mengikut jadual, sekali gus menjejaskan potensi pembangunan infrastruktur dan penyelidikan.
Projek Penyelidikan Kurang Memuaskan
Sebanyak 1,119 projek penyelidikan yang melalui Dana Penyelidikan Fundamental (DPF) di lima universiti penyelidikan utama, termasuk Universiti Malaya (UM), Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), dan Universiti Putra Malaysia (UPM), didapati berada pada tahap prestasi kurang memuaskan. Daripada jumlah tersebut, 151 projek dikategorikan sebagai bermasalah, dengan nilai keseluruhan mencapai RM85 juta. Analisis mendapati isu ini berpunca daripada kelemahan dalam pengurusan projek, penyelarasan antara jabatan yang lemah, serta kekurangan pemantauan dalaman yang berkesan. Ini memberi kesan negatif terhadap reputasi universiti sebagai pusat kecemerlangan akademik dan penyelidikan.
Laporan juga menunjukkan kebergantungan yang tinggi terhadap geran kerajaan, terutamanya oleh universiti awam. Sebagai contoh, Universiti Teknologi MARA (UiTM) menerima 75% daripada keseluruhan pembiayaannya daripada geran kerajaan. Analisis mendapati pergantungan berterusan ini boleh mengehadkan daya saing institusi dan menghalang inovasi. Universiti perlu meneroka sumber pembiayaan alternatif seperti kerjasama industri, komersialisasi hasil penyelidikan, dan pelaburan sektor swasta bagi mengukuhkan kestabilan kewangan.
Keperluan Penstrukturan Semula Pendidikan Tinggi
Penemuan LKAN 2025 menegaskan keperluan untuk merombak semula struktur pendidikan tinggi negara. Antara langkah utama yang perlu dipertimbangkan termasuk:
- Pemerkasaan Autonomi Kewangan – Memberikan universiti lebih kebebasan dalam pengurusan dana untuk membolehkan mereka menjana pendapatan secara mandiri.
- Peningkatan Kecekapan Pengurusan Projek – Memperketatkan sistem pemantauan projek penyelidikan dengan audit dalaman yang lebih tegas.
- Diversifikasi Sumber Pendanaan – Menggalakkan kerjasama strategik dengan sektor industri dan komuniti antarabangsa bagi mengurangkan kebergantungan terhadap dana kerajaan.
- Pengukuhan Tadbir Urus – Melantik individu berkelayakan tinggi dengan integriti yang kukuh dalam kepimpinan universiti.
Kesimpulan
Laporan LKAN 2025 membuka ruang untuk refleksi mendalam terhadap masa depan pendidikan tinggi negara. Tindakan segera perlu diambil untuk menangani isu-isu yang dibangkitkan, bagi memastikan universiti dapat terus berfungsi sebagai pemacu utama inovasi, penyelidikan berkualiti, dan pembangunan modal insan demi kesejahteraan negara.
